DUMPINGEN VAN AFVAL EN DRUGSAFVAL

Ook het illegaal dumpen van afval, zoals dat afkomstig is van bijvoorbeeld bouw- en sloopbedrijven, heeft een aanzienlijke impact op de maatschappij, vooral wanneer dit afval in de natuur of in buitengebieden wordt gedumpt. Daarnaast zien we een toenemende hoeveelheid dumpingen van hennepgerelateerd afval. Tijdens deze opleidingsdag zal dieper worden ingegaan op deze onderwerpen en zal worden uitgelegd hoe met terugwerkende kracht een verdachte kan worden aangemerkt. Naast de zoektocht naar een verdachte zal ook aandacht worden besteed aan de strafbaarstelling, bevoegdheden die gebruikt kunnen worden en de bestanddelen van het strafbare feit waarvoor proces-verbaal wordt opgemaakt.

Voor kleinschalige dumpingen van afval kan een mini-proces-verbaal worden opgemaakt, ook wel een combibon genoemd. Voor het dumpen van slechts één stuk afval kan feitcode H022 worden gebruikt. Denk hierbij aan een bestuurder van een personenauto die door het openstaande raam een leeg blikje cola in de berm gooit. Ook kan feitcode H022 worden toegepast om bijvoorbeeld een persoon te verbaliseren die zijn sigarettenpeuk op de grond gooit. De feitcode H022 is gekoppeld aan het volgende strafbare feit met de omschrijving: "Straatafval achterlaten in openbare ruimte zonder gebruik te maken van voorgeschreven bakken, manden e.d." Het betreffende strafbare feit, namelijk het achterlaten van straatafval in de openbare ruimte zonder gebruik te maken van voorgeschreven bakken, manden e.d., is pas voltooid als aan alle bestanddelen van het strafbare feit is voldaan. Hieronder worden de bestanddelen van dit strafbare feit beschreven:

Afvalstof: Het moet gaan om een afvalstof zoals gedefinieerd in artikel 1.1 van de Wet Milieubeheer. Vermeld dit ook in het proces-verbaal.

Opzettelijk ontdoen: De verdachte moet de intentie hebben gehad om zich daadwerkelijk van de afvalstof te ontdoen. Beschrijf in het proces-verbaal waaruit dit bleek.

Openbare weg: Beschrijf in het proces-verbaal dat de betreffende locatie tot de openbare weg behorend was en aan niemand toestemming werd verleend door de rechthebbende tot het plegen van betreffende feit. 

Beschikbare voorzieningen negeren: De verdachte heeft opzettelijk nagelaten de afvalstof in een voorgeschreven bak, mand of iets dergelijks te deponeren, terwijl deze mogelijkheid wel aanwezig was. Vermeld in het proces-verbaal dat deze voorzieningen beschikbaar waren.

Verklaring verdachte: Nadat de verdachte is gewezen op zijn cautie en recht op verhoor- en consultatiebijstand, vraag in de verklaring naar de beweegredenen voor het plegen van het betreffende feit.

Zonder dat aan de bovenstaande bestanddelen is voldaan, is het strafbare feit waaraan feitcode H022 is gekoppeld niet voltooid. In dat geval is de kans op seponering in een later stadium van het strafproces aannemelijk.

Voor dumpingen van afval die bestaan uit meer dan één stuk afval tot en met een maximum van één kubieke meter (1x1x1) in omvang, kan ook een mini-proces-verbaal worden opgemaakt. Voor het dumpen van meer dan één stuk afval tot en met een maximum van één kubieke meter kan feitcode H025 worden gebruikt. Denk hierbij aan bijvoorbeeld een situatie waarin iemand op de parkeerplaats van Mac Donalds twee tasjes met afval uit zijn raam gooit en vervolgens wegrijdt. Feitcode H025 kan ook worden toegepast om bijvoorbeeld een persoon te verbaliseren die twee verpakkingszakken met Mac Donalds afval dumpt op een parkeerplaats. De feitcode H025 is gekoppeld aan het volgende strafbare feit met de omschrijving: "Afval buiten een inrichting storten, op of in de bodem brengen, of verbranden."

Het betreffende strafbare feit, namelijk het storten van afval buiten een inrichting, het op of in de bodem brengen, of verbranden, is pas voltooid als aan alle bestanddelen van het strafbare feit is voldaan. Hieronder worden de bestanddelen van dit strafbare feit beschreven:

Afvalstof: Het moet gaan om een afvalstof zoals gedefinieerd in artikel 1.1 van de Wet Milieubeheer. Vermeld dit ook in het proces-verbaal.

Opzettelijk ontdoen: De verdachte moet de intentie hebben gehad om zich daadwerkelijk van de afvalstof te ontdoen. Beschrijf in het proces-verbaal waaruit dit bleek.

Openbare weg: Beschrijf in het proces-verbaal dat de betreffende locatie tot de openbare weg behorend was en aan niemand toestemming werd verleend door de rechthebbende tot het plegen van betreffende feit. 

Beschikbare voorzieningen negeren: De verdachte heeft opzettelijk nagelaten de afvalstof in een voorgeschreven bak, mand of iets dergelijks te deponeren, terwijl deze mogelijkheid wel aanwezig was. Vermeld in het proces-verbaal dat deze voorzieningen beschikbaar waren.

Meer dan één stuk afval: Het moet gaan om meer dan één stuk afval. Beschrijf in het proces-verbaal waar dit uit bleek of waaruit de afvaldumping bestond en voeg indien mogelijk foto's van de betreffende afvalstoffen toe.

Geschatte omvang: Beschrijf in het proces-verbaal de geschatte omvang en hoeveelheid van de gedumpte afvalstoffen. Vermeld dat het niet meer dan één kubieke meter (1x1x1) betrof.

Verklaring verdachte: Nadat de verdachte is gewezen op zijn cautie en recht op verhoor- en consultatiebijstand, vraag in de verklaring naar de beweegredenen voor het plegen van het betreffende feit.

Zonder dat aan de bovenstaande bestanddelen is voldaan, is het strafbare feit waaraan feitcode H025 is gekoppeld niet voltooid. In dat geval is de kans op seponering in een later stadium van het strafproces aannemelijk.

Het verschil tussen feitcode H022 en H025 ligt inderdaad voornamelijk in de hoeveelheid afval die gedumpt wordt. Feitcode H022 wordt gebruikt voor situaties waarbij één stuk afval wordt achtergelaten, zoals een sigarettenpeuk of een leeg blikje, terwijl feitcode H025 van toepassing is op het dumpen van meerdere stukken afval tot een maximum van één kubieke meter (1x1x1). Het leeggooien van een asbak met sigarettenpeuken uit de auto op de grond, bijvoorbeeld op een parkeerplaats, is een situatie waarin feitcode H025 van toepassing kan zijn. Hoewel sigarettenpeuken individueel klein zijn, betreft het in dit geval een grotere hoeveelheid afval die in één keer wordt gedumpt. Dit valt onder de regels van feitcode H025, omdat het gaat om meerdere stukken afval, wat verder gaat dan de enkele, losse items waarvoor feitcode H022 wordt gebruikt. Daarom wordt het dumpen van de inhoud van een asbak als een ernstigere overtreding beschouwd, wat ook resulteert in een hogere geldboete. Daarnaast verschilt de afdoening tussen beide feitcodes: de geldboete die hoort bij feitcode H025 is aanzienlijk hoger dan die bij feitcode H022, wat de ernst van de overtreding weerspiegelt. Feitcode H025 wordt namelijk toegepast op situaties waarbij sprake is van grotere hoeveelheden afval, wat vaak een grotere impact op de omgeving heeft.

De afvaldumpingen die kunnen worden afgedaan met feitcode H022 en H025 zijn overtredingen op basis van de Wet Milieubeheer. Deze overtredingen betreffen kleinschalige dumpingen van afval. Grootschalige afvaldumpingen, waarbij het gaat om hoeveelheden vanaf circa één kubieke meter (1x1x1) tot een maximum van circa vijf kubieke meter (5x5x5), vallen echter onder een andere categorie. Het dumpen van afval in een hoeveelheid vanaf één kubieke meter (1x1x1) wordt strafbaar gesteld als een misdrijf met daarop voorlopige hechtenis. De kern van het strafbare feit is vastgesteld in de Wet Milieubeheer, de strafbaarstelling is opgenomen in de Wet op de Economische Delicten. Wanneer er sprake is van een heterdaadsituatie, waarbij een grote hoeveelheid afval (meer dan één kubieke meter) wordt gedumpte, kan de verdachte worden aangehouden. Omdat deze vorm van afvaldumping strafbaar is gesteld in de Wet op de Economische Delicten, kunnen ook de opsporingsbevoegdheden uit de Wet op de Economische Delicten worden ingezet.

Het dumpen van een grote hoeveelheid drugsgerelateerd afval is een misdrijf waarop voorlopige hechtenis is toegestaan. Wanneer u ter plaatse komt bij bijvoorbeeld een dumping van een aanzienlijke hoeveelheid hennepgerelateerd afval, is het wenselijk om een plaats delict op te starten. Het opstarten van een plaats delict is in deze situatie niet alleen van belang voor de maatschappelijke veiligheid, maar ook voor het behouden en veiligstellen van mogelijke bewijsmiddelen en sporen die kunnen wijzen op een dader. Met toestemming van een (hulp)officier van justitie kunnen sporendragers door de forensische opsporing worden veiliggesteld, of door uzelf indien u bent opgeleid in het gebruik van een DNA-kit. Het insturen en/of veiligstellen van sporendragers voor strafrechtelijke doeleinden kan alleen met toestemming van een officier van justitie. Indien de toestemming van een officier van justitie niet kan worden afgewacht, kan een hulpofficier van justitie deze toestemming ook verlenen.

Het dumpen van bijvoorbeeld hennepgerelateerd afval is een misdrijf waarop voorlopige hechtenis van toepassing is. De strafbaarheid van dit feit is vastgelegd in de Wet milieubeheer, artikel 10.2, lid 1, en wordt strafbaar gesteld in de Wet op de economische delicten. Vaak wordt gedacht dat het dumpen van drugsgerelateerd afval onder de opiumwet valt, maar dat is niet het geval. Het dumpen van drugsgerelateerd afval is niet strafbaar gesteld in de opiumwet, waardoor de bevoegdheden en handelingskaders uit en conform deze wetgeving niet kunnen worden toegepast in en / of tijdens de aanpak van drugsgerelateerde afvaldumpingen.